گروه:
فناوریهای شیمیایی سبز
مجری(های) طرح (داخل پژوهشکده):
تاریخ خاتمه:
1393
وضعیت:
خاتمه یافته
محل تامین اعتبار:
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
در سالهاي اخير علاقه روزافزون به استفاده از آنتي اکسيدانهاي طبيعي مانند توکوفرولها، فلاونوئيدها و عصارههاي گياهان و ميوهها ايجاد شده است. زيرا اين آنتي اکسيدانهاي طبيعي از مسائل سمي حاصل از استفاده از آنتي اکسيدانهاي سنتزي مانند BHT و BHA اجتناب مينمايد. گياهان و ميوهها شامل مواد فيتوشيميايي هستند که منابع آنتي اکسيدانهاي طبيعي مانند دي ترپنهاي فنلي، فلاونوئيدها، تاننها و اسيدهاي فنلي محسوب ميگردند. بررسيها نشان ميدهد که ميوه خرما غني از مواد فيتوشيميايي مانند فنلها، استرولها، کارتنوئيدها، آنتوسيانينها، پروسيانيدينها و فلاونوئيدها است. گزارش حاضر با هدف استخراج و استانداردسازي عصاره ميوه خرما در مقياس آزمايشگاهي و نيمه صنعتي تهيه شده و مشتمل بر چهار فصل است. فصل اول به کليات ميوه خرما و خواص آنتي اکسيداني آن، وضعيت خرما در ايران و جهان، ساختمان شيميايي مواد فيتوشيميايي آن، کاربرد عصاره خرما در صنايع دارويي، آرايشي و بهداشتي، مراحل توليد صنعتي عصاره خرما و شرايط بهداشتي توليد آن اختصاص يافته است. در فصل دوم فعاليتهاي ساير محققين در زمينه ارزيابي فعاليت آنتي اکسيداني عصاره خرما مورد بررسي قرار گرفته است. فصل سوم شامل بررسي پارامترهاي مختلف بر ميزان استخراج ترکيبات آنتي اکسيداني از ميوه خرماي ايران در مقياس آزمايشگاهي ميباشد. تاثير پارامترهاي مختلف شامل تاثير نوع حلال، ميزان حلال، زمان و درجه حرارت فرايند بر ترکيب درصد عصاره خشک، ميزان ترکيبات فنلي محصول و فعاليت آنتي اکسيداني عصاره مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج نشان ميدهد که با افزايش زمان ميزان استخراج عصاره کلي، همچنين ميزان ترکيبات فنلي عصاره و فعاليت آنتي اکسيداني آن افزايش يافته و بعد از مدت زمان ۹۰ تا ۱۲۰ دقيقه به حالت پايدار و تعادل ميرسد. تاثير درصد اتانول نيز نشان ميدهد که با افزايش درصد اتانول ميزان عصاره خشک کاهش مييابد و از نقطه نظر ميزان عصاره خشک، آب بهترين حلال براي استخراج ميوه خرما ميباشد. اما افزايش غلظت اتانول از نقطه نظر ميزان استخراج ترکيبات فنلي و همچنين فعاليت آنتي اکسيداني ابتدا باعث افزايش و سپس کاهش قابل ملاحظهاي شده است. نتايج نشان ميدهد که با افزايش درجه حرارت ميزان استخراج عصاره کلي همچنين ميزان ترکيبات فنلي عصاره و فعاليت آنتي اکسيداني عصاره افزايش قابل ملاحظهاي ايجاد ميشود. فصل چهارم به موضوع استخراج و استانداردسازي عصاره ميوه خرما در مقياس نيمه صنعتي اختصاص يافته است. استخراج با دو حلال آب و اتانول ۲۰ درصد صورت گرفته است. همچنين آزمايشهاي استاندارد مربوط به عصارههاي خرما شرح داده شده و جداول استاندارد عصاره آب و عصاره اتانولي در پايان فصل ارائه شده است. نتايج نشان ميدهد که عصاره خرما حاصل از استخراج با آب در پايلوت داراي ميزان استخراج ترکيبات فنلي ۶۵/۸۲۴ (GAE/100 g (FW ، ترکيبات فنلي موجود در عصاره محصول ۶۰/۱۳۸۶ (mg GAE/100g (DE ، فعاليت آنتي اکسيداني عصاره محصول بر حسب درصد مهار راديکال آزاد ۵/۶۸ DPPH درصد است. همچنين عصاره خرما حاصل از پايلوت استخراج با اتانول داراي ميزان استخراج ترکيبات فنلي ۷۵/۸۰۵ (mg GAE/100g (FW ، ترکيبات فنلي موجود در عصاره محصول ۴۵/۱۱۱ (GAE/100g (DE ، فعاليت آنتي اکسيداني عصاره محصول بر حسب درصد مهار راديکال آزاد ۶/۶۱ DPPH درصد است.